Në vitin 2012, imazhet satelitore nga Google Earth kapën një formacion kodrinor intrigues dhe misterioz në Sudan, i cili duket se i ngjan buzëve të mbledhura të njeriut. I vendosur në rajonin e thatë të Darfurit Perëndimor, rreth 60 milje në lindje të kufirit Sudan-Çad, ky formacion i pazakontë ka zgjuar kuriozitetin si të entuziastëve të hapësirës ashtu edhe të gjeologëve.
“Buzët pa dalje në det”, siç është bërë i njohur jozyrtarisht, maten afërsisht 3,000 metra (900 metra) në gjatësi dhe 1,200 metra (350 metra) në pikën e saj më të gjerë. Kjo strukturë e çuditshme, e cila mbetet pa emër në të dhënat zyrtare gjeologjike, vazhdon të ngatërrojë studiuesit të cilët kanë ofruar disa teori rreth formimit të saj. Fotografia satelitore, siç raportohet nga Live Science, që atëherë është bërë një objekt magjepsjeje për njerëzit e interesuar në mrekullitë natyrore të Tokës.
Formacioni “buzët pa dalje në det” bie në sy për shkak të ngjashmërisë së tij të çuditshme me buzët e njeriut, një tipar që vihet re menjëherë në fotot satelitore . Forma unike e kodrës mund të shihet qartë në imazhet e vitit 2012, ku terreni përreth duket i shkretë dhe i thatë. Vetë struktura është e shënuar nga një nuancë rozë që thekson formën e buzës, duke i dhënë asaj një pamje pothuajse surreale kundrejt peizazhit të shkretëtirës ndryshe neutrale. Megjithatë, siç tregojnë imazhet më të fundit satelitore, zona përreth është transformuar që atëherë, duke u shfaqur shumë më e gjelbër, me një rritje të bimësisë dhe mbulesës së pemëve.
Edhe pse kodra është etiketuar si “vend kampingu” në Google Maps, është e paqartë nëse ekziston ndonjë vend kampingu në atë zonë. Kjo, e kombinuar me formën mbresëlënëse të kodrës, vetëm sa e shton misterin e këtij vendi historik. Struktura ndodhet në një pjesë të largët dhe relativisht të panjohur të botës, duke e bërë zbulimin e saj edhe më intrigues.
Pavarësisht joshjes misterioze të “buzëve të mbyllura në tokë”, ekspertët janë përpjekur të japin një shpjegim se si është formuar kjo kodër. Josh Roering, një gjeomorfolog në Universitetin e Oregonit, sugjeron që struktura e kodrës mund të jetë për shkak të një tipari gjeologjik të njohur si “digë”. Një digë është një njësi e ngushtë shkëmbi më rezistent që kalon përmes shkëmbit më të butë përreth dhe shpesh bëhet më i spikatur ndërsa materiali përreth gërryhet.
“Shoh një njësi të ngushtë shkëmbi të ekspozuar që rrjedh poshtë mesit të kësaj pjese të veçantë”, tha Roering për Live Science në një email. “Duket sikur ka një digë ose një njësi të ngushtë shkëmbi rezistent që kalon nëpër mes të asaj kreshte që gërryhet më ngadalë se shkëmbi përreth dhe kështu del jashtë.” Ky shpjegim pohon se diga, duke qenë më rezistente ndaj erozionit, i ka rezistuar forcave të kohës, duke e lënë shkëmbin përreth të gërryhet me një ritëm më të shpejtë, duke i dhënë kështu formë kodrës në formën e saj aktuale.
Hipoteza e Roering ofron një shpjegim bindës, megjithëse lloji specifik i digës mbetet i pasigurt. “Nëse është e saktë, forma dhe shtrirja e asaj njësie shkëmbore rezistente përcakton kështu shkallën e veçorisë pasi shkëmbi përreth më pak rezistent formon terren të pjerrët në të dyja anët”, shpjegoi më tej Roering. Kjo teori pasqyron se si formohen karakteristika të ngjashme gjeologjike në pjesë të tjera të botës, duke përfshirë shkretëtirën e Meksikës së Re dhe tufën e digave Mackenzie në Yukon, Kanada.
Rëndësia e imazheve satelitore nuk mund të mbivlerësohet kur bëhet fjalë për studimin e peizazheve në ndryshim të Tokës. Imazhi i vitit 2012 i kodrës “buzët pa dalje në det” bie ndesh ndjeshëm me imazhet më të fundit të marra në vitin 2025, të cilat e përshkruajnë rajonin përreth në një gjendje shumë më të gjelbër. Fushat dhe copat e pemëve tani mbulojnë zonën, duke treguar se si aktiviteti njerëzor dhe kushtet në ndryshim të mjedisit e kanë transformuar rajonin. Këto imazhe ofrojnë një të dhënë të vlefshme se si peizazhet evoluojnë me kalimin e kohës dhe si faktorët natyrorë dhe antropogjenë ndikojnë në këto ndryshime.
Kalimi nga një mjedis i thatë dhe i shkretë në një me më shumë bimësi pasqyron gjithashtu modele më të gjera klimatike, siç janë shirat sezonalë dhe ndryshimet në praktikat bujqësore lokale. Duke përdorur imazhe satelitore për të monitoruar transformime të tilla, studiuesit janë në gjendje të gjurmojnë ndryshimet në peizazh dhe të fitojnë njohuri mbi trendet më të gjera mjedisore.