Dispozitat e projektligjit të ri për nënshtetësinë greke tashmë janë votuar në parlamentin grek. Zbardhen të gjitha ndryshimet që u votuan e që prekin interesat e shqiptarëve që jetojnë e punojnë në shtetin helen. Me të dhënat e reja intervista para komisionit për natyralizimin do të zëvendësohet nga një test standard, bazuar në pyetje të parapërgatitura dhe të publikuara. I pyetur nga “GSh”, ndërmjetësi ndërkulturor në ndihmë të emigrantëve shqiptarë në Greqi, Fatos Malaj thekson se ky test gjuhe mund të penalizojë shumë shqiptarë për marrjen e nënshtetësisë helene.
“Në këtë kuadër, për konstatimin e njohurive të kërkuara të gjuhës greke- me shkrim dhe gojë, parashikohet testim i gjuhës greke paralel me nivelin B1. Besoj se kjo procedurë rreptësisht e standardizuar mbart rrezikshmërinë të përjashtojë shumë shtetas të huaj, të cilët edhe pse kanë njohuri të mjaftueshme të gjuhës së folur, u mungojnë njohuritë gramatikore për të kaluar me sukses testin me shkrim”, bën me dije Malaj.
Më tej ky i fundit, thotë se qeveria greke nuk ka bërë asgjë lidhur me mësimin e greqishtes nga emigrantët. “Gjithashtu, është fakt i pamohueshëm mungesa e iniciativave të qeverisë për të organizuar mësime të gjuhës greke për të rriturit, me rezultat një numër i konsiderueshëm i kandidatëve të drejtohen në kurse private me kosto të lartë, çfarë e bën procedurën të papërballueshme”, thotë ndërmjetësi ndërkulturor.
Dispozita e posaçme
Një tjetër dispozitë e papajtueshme në projektligjin për nënshtetësinë helene, është edhe ajo që parashikon ndërprerjen totale të procesit, për aplikantët që ndërkohë janë transferuar jashtë Greqisë (periudha kohore mbi 18 muaj) për arsye të ndryshme (studime, punë). “Dispozita në fjalë nuk duket të jetë e pajtueshme me të drejtën komunitare, e cila parashikon zgjerim të së drejtës së qarkullimit të lirë, lëvizshmërisë dhe vendosjes në vende të tjera të BE-së, për shtetas të vendeve të tretë me status të caktuar (banorë afatgjatë, disponues të kartës blu, anëtarë të familjes greke apo të shtetasve europianë)”,-shprehet Malaj.
Ndërkohë, sipas ndërmjetësit, me të dhënat e reja, shtetasit e vendeve të treta jo vetëm që nuk do kenë mundësi të zbatojnë të drejtën bazë e të pamohueshme europiane për qarkullimin dhe punësimin e lirë brenda kufijve të BE-së, por shpërngulja e detyruar për një vend pune, nga kushtet e vështira ekonomike të vendit, do të bëhet dhe arsyeja e ndërprerjes së kontaktit me shoqërinë greke. “Kështu, rrezikohen të pezullohen kërkesat e të huajve, të cilët pavarësisht se janë integruar në jetën sociale e politike, detyrohen të qëndrojnë jashtë Greqisë, duke ruajtur gjithsesi lidhjet me vendin, në mënyra të ndryshme”,-thotë ndërmjetësi ndërkulturor.
Testi i natyralizimit
Testi i natyralizimit do të ketë 20 pyetje të përzgjedhura ne mënyrë elektronike dhe rastësisht nga një “bankë” prej 300 pyetjesh, përgjigjet e të cilave do të jenë në dispozicion të interesuarve në faqen elektronike të ministrisë. Për aplikantët e nënshtetësisë greke do të shtohet edhe provimi i greqishtes me shkrim. Aplikuesit për nënshtetësinë do të japin dhe provim me shkrim dhe duhet të kenë nivelin A1, kurse me gojë, nivel B1.
Gjithashtu do të bëhet ulje e tarifave që paguajnë aplikantët për marrjen e nënshtetësisë me paravolon e natyralizimit, pra nga 700 euro bëhet 550 euro. Por në rast se nuk kalon në komision dhe dikush do bëjë kërkesë për rishikim të dosjes, paravolo është 100 euro. Sipas hartuesve të ligjit të ri, qëllimi i dispozitave të reja është që të racionalizojë, thjeshtojë dhe të unifikojë procesin e natyralizimit (politografisi).
Ndryshimet që u votuan përfshijnë:
Reformim të testit të natyralizimit para Komisionit përkatës, ku kandidatëve do t’u kërkohet t’i përgjigjen 20 nga 30 pyetjeve që përfshin testi.
Pyetjet do të jenë rreth gjuhës, gjeografisë, historisë, institucioneve politike, zhvillimeve aktuale politike.
Pyetjet do të përzgjidhen ne mënyrë elektronike dhe rastësisht nga një “bankë” prej 300 pyetjesh, përgjigjet e të cilave do të jenë në dispozicion të interesuarve në faqen elektronike të ministrisë. Ky është një sistem që zbatohet gjerësisht në shumë vende evropiane, SHBA, etj.
Testi i reformuar pritet të eliminojë kohën që zgjat shkrimi i protokollit, e cila tani është rreth tre muaj.
Shtohet provimi i gjuhës greke me shkrim. Aplikuesit për nënshtetësinë do të japin dhe provim me shkrim dhe duhet të kenë nivelin A1, kurse me gojë, nivel B1.
Nuk do të japin provim aplikantët që kanë kryer 3 vite shkollë (gjimnaz ose likio) në Greqi ose kanë certifikatë të njohjes së gjuhës greke të kategorisë B1 me gojë dhe A1 me shkrim.
Për ata që janë me moshë mbi 65 vjeç, do ketë një rregullim të veçantë që parashikon se testi do të jetë mjaft më i lehtë.
Personat me aftësi të kufizuar mbi 67% nuk do të japin provim, por vetëm do paraqiten para komisionit.
Ulje e tarifave që paguajnë aplikantët për marrjen e nënshtetësisë me paravolon e natyralizimit: nga 700 euro bëhet 550 euro.
Në rast se nuk kalon në komision dhe dikush do bej kërkesë për rishikim të dosjes, paravolo është 100 euro.
Minoritarët nuk kalojnë në provime të gjuhës.
Ata që mbajnë lidhje të ngushta me shtetin Grek por mungojnë deri në 18 muaj rresht nga Greqia, nëse këta kishin aplikuar me përpara për marrjen e nënshtetësisë, procedura pezullohet dhe aplikimi mund të rishikohet në rast se këta kthehen sërish në Greqi.
Ndryshon drejtoria e dhënies së nënshtetësisë. Krijohen Drejtoritë Rajonale të nënshtetësisë dhe hiqet kompetenca e nënshtetësisë nga Drejtoritë e Decentralizuara, një ndryshim që pritet të reduktojë kohën e pritjes rreth 9 muaj.
Sipas hartuesve të ligjit të ri, qëllimi i dispozitave të reja është që të racionalizojë, thjeshtojë dhe të unifikojë procesin e natyralizimit (politografisi). Këto ndryshime pritet të lehtësojnë të gjithë emigrantët që dëshirojnë të marrin nënshtetësinë greke.
