Në episodin “Fëmijëri e humbur” të podcastit “Fol me Anila Hoxhën”, projekt i qendrës FOL i mbështetur financiarisht nga ambasada amerikane në Tiranë që transmetohet të shtunën e fundit të çdo muaji në Top Albania Radio, tema e diskutimit ishte për fëmijët e zhdukur.
Si shembull është sjellë ai i Xhevahir Gezdarit, nëna e te cilit prej vitit 1995 thotë se vazhdon të shtrojë në tavolinë dhe pjatën e tij. Humbja e fëmijës është rasti tipik kur u hetua dhe kompania e huaj që ishte vendosur ne fshatin Tagan dhe më pas u largua.
Do ndjekim rrëfimin e nënës së Xhevahirit, nga fshati Tagan e cila për 29 vjet nuk ka ndalur së kërkuari fëmijën që e nisi për në shkollë dhe që kurrë nuk u kthye.
Anila Hoxha: Si quhesh ?
Vera.
Anila Hoxha: Sa vjeç ishte djali kur u zhduk?
Vera Gezdari: 12 vjeç.
Anila Hoxha: Si quhet djali?
Vera Gezdari: Xhevair.
Anila Hoxha: Në çfarë viti u zhduk?
Vera Gezdari: Më 5 prill, 1995.
Anila Hoxha: Çfarë mban mend nga ajo ditë? Në çfarë klase ishte djali?
Vera Gezdari: Në klasë të tretë. Çuni u nis për në orën 10. Erdhi kjo vajza (Havie, e motra e Xhevairit) prej shkolle dhe tha “ku është Xhevairi?”, se kishte datëlindjen kjo. Edhe i thashë `o Xhevair hajde shpejt, vjen edhe Havia edhe …` `po, po mami do të vij`. Në orën 15:00 ( ora 3 e pasdites) i lëshonte ajo mësuesja dhe nuk erdhi, nuk u kthye më po atë ditë.
Anila Hoxha: Për çfarë dyshuat ju si familje ?
Vera Gezdari: Vallahi kanë kërkuar gjithandej, por nuk e di. Ka shkuar Hafuzi( bashkëshorti), edhe kjo Havi, kanë shkuar në Tiranë , kanë biseduar ku e di unë.
Anila Hoxha: Shkuat në polici të nesërmen? Çfarë shpresoje ti si nënë teksa prisje?
Vera Gezdari: Shpresoja se do të vijë , jo se do të largohet ai. Se besonim. S’na ka bërë vaki të na marrë dikush fëmijën.
Anila Hoxha: Kishte dëshmitarë? Çfarë treguan banorët?
Vera Gezdari: Nuk kallëzuan asnjë fjalë, nuk kanë kallëzuar.
Anila Hoxha: Kush e kishte parë për herë të fundit Xhevairin?
Vera Gezdari: Këto mësuesit kanë thënë “hajde të hymë Brenda. Ka ra poshtë se është një breg . Ka ra poshtë”.
Anila Hoxha: Ku po shkonte?
Vera Gezdari: Se di, a ka shkuar në shkollë. Ata thanë se nuk ka ardhur, nuk ka mbërritur aty.
Anila Hoxha: Mendon se është gjallë Xhevairi?
Vera Gezdari: Besoj prej Zoti. Se prej njeriut jo. Inshallah Zotit është mirë.
Anila Hoxha: Vazhdoni kërkimet si familje?
Vera Gezdari: Vallahi e ka kërkuar kjo vajza. Unë nuk mund të shkojë. Unë jam me tension edhe nuk kam qenë mirë.
Anila Hoxha: Kur të pyesin sa fëmijë ke, sa fëmijë thua?
Vera Gezdari: 9 fëmijë kam. I ka Zoti.
Anila Hoxha: Ku përfshin edhe Xhevairin?
Vera Gezdari: Po.
Anila Hoxha: Thua që Xhevairi është gjallë ?
Vera Gezdari: Xhevairi është gjallë.
Anila Hoxha: Po kush e ka rrëmbyer?
Vera Gezdari: Nuk e di, se di. Nuk i vendos akuzë kurrkujt sepse nuk e di.
Anila Hoxha: U ngrit fshati për të kërkuar në atë kohë ? Prej 1995?
Vera Gezdari: Jo jo, veçse ka ardh një shef dhe i thashë unë ‘dëgjo ju jeni shefa , i dini rrugët tuaja ku i keni dhe ku si keni, se unë nuk jam marrë me këtë punë”. Tha “oj nëne nuk e di. Edhe unë nuk di gjë”.
Anila Hoxha: Pastaj më pas, ju informuan se çfarë po ndodh?
Vera Gezdari: Mbrapa iku. Ne e kërkuam edhe tek motra në Durrës. Nuk ishte kurrkund as tek motra . E kërkuam nëpër Tiranë . Ku të shkonim. Sdinim gjë. Se di. Sesi është puna. A ka ndodh në shkollë , a ka shkuar në shkollë , a ska shkuar në shkollë. Nuk e di kush.
Anila Hoxha: I pyetët banorët, i pyetët mësuesit?
Vera Gezdari: Ne i pyetëm mësuesit .
Anila Hoxha: E ke parë ndonjëherë në ëndërr djalin?
Vera Gezdari: Vallahi jo.
Anila Hoxha: Që kur është zhdukur?
Vera Gezdari: Jo jo, asnjëherë. Se nuk më del sesi qaj dhe nuk del. Fëmijë se nuk i ka shkuar…
Anila Hoxha: Brenga jote më e madhe është se nuk di se çfarë ndodhi me djalin?
Vera Gezdari: Po,po.Brenga e madhe është shumë e zorshme kjo, se ti thuash të vijë çuni . Kjo është puna, veçse inshallah të vijë cuni se kjo është.
Anila Hoxha:Ende shpreson ?Megjithëse nga 1995 deri sot në 2024 nuk ka asnjë shenjë për të?
Vera Gezdari: Jo, jo asnjë .
Anila Hoxha: Çfarë ke besuar gjatë këtyre viteve? Fëmijët e tjerë u rritën, krijuan familje , gëzoheshe natyrisht për jetën e fëmijëve të tu.
Vera Gezdari: Vendosja psh. bukën, sofrën , bëja festa, lugën atij ia vendosja , pjatën atij. S’ishte ai.
Anila Hoxha: Prej sa vitesh e ndoqe këtë ritual, që vendosje pjatën, lugën e tij?
Vera Gezdari: Deri tani.Vazhdoj prapë po ashtu.
Anila Hoxha: Si vazhdon ?
Vera Gezdari: Vazhdoj inshallah hapet porta të vijë.
Anila Hoxha: Kur shtron bukën vendos edhe pjatë për Xhevairin akoma?
Vera Gezdari: Po, për Zotin ia vendos m’u aty. Inshallah të vijë do Zoti të vijë. Se jemi me brenga mjerë ku i bie kjo.
Anila Hoxha: E kanë rrëmbyer ? E kanë vrarë? Çfarë i ka ndodhur?
Vera Gezdari: Nuk e di .
Anila Hoxha: I ka ndodhur një aksident? Ka rrëshqitur në përrua? Çfarë të thotë ty, zemra e nënës?
Vera Gezdari: Jo, jo, zemra thotë që është shëndoshë e mirë. Nuk e di. Unë po them të jetë shëndoshë e mirë. Se di, se nuk ka shkuar me makinë do rrëzohet ky. Ai ka shkuar në shkollë.
Anila Hoxha: Çfarë mban mend nga Xhevairi? Ke ruajtur diçka nga Xhevairi?
Vera Gezdari: Jo, nuk m`i dhanë fletoret. Se shkova i mora ato fletoret , librat, por nuk mi dhanë. Se ai i ka marrë me vete krejt në çantë . S’ka lënë gjë aty.