Shumë herë është folur për qëndrimin e shqiptarëve, sidomos të rinjve, nëpër kafene. Analiza të shumta janë marrë duke shpjeguar këtë fenomen që ndodh në Shqipëri.
Këto analiza kanë treguar padobishmërinë e kafeneve dhe qëndrimin e kot të shqiptarëve në to.
Mirëpo, ish ambasadori amerikan Xhon Uidhers ka shpjeguar në një letër dërguar Departamentit të Shtetit në atë kohë se pse shqiptarët qëndronin në kafene.
Xhon Uidhers shkruante:
Institucioni që punon më mirë në Shqipëri është i vetmi vend publik që mund të gjesh: Kafeneja”.
Më tej ai thoshte:
Shqiptarët i diskutojnë problemet e tyre në kafene, përfshirë këtu politikanë që diskutojë iniciativa publike, zyrtarë që diskutojnë politika të ndryshme dhe studentë që diskutojnë provimet ose modën”.
Këto janë zbuluar në disa kabllograme të dërguara mes shkurtit dhe marsit 2008 të zbuluara nga Wikileaks, ku Ambasada Amerikane i ka kushtuar vëmendje mënyrës së jetesës në Shqipëri.
Diplomati shton në të njëjtin kabllogram se mes shqiptarëve dinamika e marrëdhënieve personale është shumë e fortë.
Uidhers shkruante:
Që gjatë periudhës komuniste, ku ti ishe gjithmonë në kërkim të një miku që të të gjente pak më shumë mish apo qumësht, dinamika e marrëdhënieve personale është shumë e fortë dhe kërkon shumë kohë e energji.
Ato ndikojnë në vendimet e njerëzve.
Në këtë mënyrë kafenetë janë institucioni ku mund të ankohesh, të zgjidhësh problemet apo të argëtohesh në Shqipëri.
Pra, kur të shihni shqiptarë të ulur në kafene, mos mendoni se është humbje kohe.
Është një institucion social multifunksional për një vend në tranzicion”.
